FAQ.

Frequently Asked Questions (FAQ) czyli Często Zadawane Pytania

Mój komputer

Mój internet

Moja poczta

Mój komputer.

Q: Dlaczego mój komputer działa wolno, zawiesza się, odmawia wykonania prostych czynności w rodzaju skopiowania pliku, dokonania wydruku, wysłania listu czy wyświetlenia strony ?

A: Jeśli to w miarę nowoczesny komputer (szybki) to najprawdopodobniej przyczyną jest znajdujący się w systemie wirus komputerowy lub specjalny program zwany potocznie acz obrazowo "koniem trojańskim". Konieczne będzie użycie programu antywirusowego / diagnoza informatyka.
Dodatkowo jeśli komputer ma dostęp do internetu to najprawdopodobniej nie jesteś jego jedynym użytkownikiem. System operacyjny przydziela Ci skromną część zasobów / pasma; większość przeznaczając na wymianę danych z innymi komputerami (najczęściej wspólnie atakują czyjś serwis www, rozsyłają tysiące listów z niechcianą korespondencją, pełnią rolę "przechowalni" danych lub monitorują i dostarczają w odpowiednie miejsca to co dzieje się w sieciach lokalnych). Więcej o tym dalej na stronie. Naturalnie może to być również skutkiem awarii sprzętowej (jakiegoś elementu komputera).

Mój internet.

Q: Dlaczego to tak wolno [lub wcale nie] działa ?

A: Pierwsza zasada: Internet NIE jest dobrem danym 24/7/365 lecz złożonym systemem współpracujących ze sobą komputerów komunikujących się między sobą poprzez łącza telekomunikacyjne (u nas przeważnie TP S.A.).
Droga którą pokonać musi twoje żądanie (ściągnięcia poczty, obejrzenia strony etc.) jest dość długa, złożona i zwykle mniej więcej taka:

twoja stacja robocza
koncentrator w sieci lokalnej
komputer pełniący rolę "wyjścia w świat"
komputer z którym łączy się wasza "bramka"
"n" komputerów pośredniczących
komputer pełniący rolę "wejścia ze świata" u hostującego usługę
komputer pełniący rolę "serwera usługi" (prowadzący serwer poczty lub www)

W każdym z tych punktów żądanie może się zatrzymać (lub zostać poważnie opóźnione).

Wybierz z menu: Start -> Uruchom... -> cmd[enter] i wpisz polecenie:
tracert[spacja]onet.pl[enter]
... a zobaczysz w ilu miejscach może "utknąć" twoje żądanie zanim dotrze do Krakowa i ujrzysz znajomy portal internetowy (przy okazji uzyskasz odpowiedź na pytanie: z jakiego powodu tak wolno ?).

Q: Dlaczego moja przeglądarka po uruchomieniu od razu pokazuje stronę X, nie daje jej zmienić na inną i w ogóle nie da się oglądać nic innego poza stronami X ?

A: Wcześniejsza wizyta na stronie X spowodowała modyfikację systemu. Konieczne będzie użycie programu usuwającego tzw. "spyware" (czyli programy służące szpiegowaniu użytkowników). W teorii; bo w praktyce zwykle konieczna jest reinstalacja systemu operacyjnego.

Q: Nasz Administrator mówi że "pracujemy za fajerłalem" (lub jakoś podobnie). Czy mój komputer jest z tego tytułu bezpieczny ?

A: Jeśli numer twojego telefonu jest zastrzeżony to niekulturalny rozmówca nie obrazi twoich uszu "słowami wulgarnemi". Lecz gdy sam do niego zadzwonisz - niewątpliwie przeklonów się nasłuchasz.

Wraz z zakupem (skopiowaniem) swojego systemu operacyjnego "obdarowany" zostałeś przeglądarką internetową która z systemem zintegrowana jest do tego stopnia iż nie da się jej odinstalować. W praktyce oznacza to tyle iż program ten jest w stanie wykonać w systemie dowolną czynność. Jest on miernej jakości a poprawki luk bezpieczeństwa ukazują się od wielu lat średnio co dwa tygodnie. Tej własnie przeglądarki używasz by samodzielnie "wyglądać na świat" POZA wspomniany firewall "prosząc się" o uszkodzenie systemu operacyjnego.

Do swojej skrzynki odbiorczej otrzymujesz też wiadomości zawierające załączniki. Większość użytkowników komputera wie, że dokumenty Word'a to mają po kropce .doc a Excel'a .xls
Ale załącznik dokument.doc.exe to wcale nie jest dokument Word'a tylko samowykonujący się program *.exe któremu celowo nadano nazwę dokument.doc (i powstało dokument.doc.exe).
90% obserwowanych Użytkowników NIE wydziela załącznika do specjalnego folderu (skanując go przed otwarciem programem antywirusowym) tylko KLIKA (!) żeby się otworzył.

NIE ma takich narzędzi którymi Administrator może obronić Użytkownika postępującego w tak nierozsądny sposób.

"Pokładowy" czytnik poczty (czyli Outlook Express) również znany jest z tego, że potrafi uruchamiać takie załączniki (lub wykonywać zawartość "podlinkowanych" w wiadomości treści na zdalnych serwerach) bez udziału operatora.

Dodatkowo twój system operacyjny jest "organizmem sieciowym". Po uruchomieniu udostępnia szereg "wtyczek" dających do niego dostęp. Mądrze nazywa się to "portami" - Ty myśl o nich jak o gniazdkach w ścianie, po wpięciu do których można np. zadzwonić wykorzystując centralkę telefoniczną. W przypadku komputera będzie to możliwość zarządzania nim oraz dostępu do jego zasobów (twoich danych). Wspomniane "wtyczki" twój system samodzielnie "ogłasza" w sieci a nawet anonsuje pod bardzo konkretne adresy (producent bywał już w sądach z tego powodu ale że jest zamożny to proceder trwa nadal). Dobrze o tym wiedzą autorzy różnego rodzaju złośliwych programów zwanych "exploitami" i te luki w bezpieczeństwie wykorzystują do własnych celów.

Reasumując - twój system operacyjny NIE będzie bezpieczny za ŻADNYM firewall'em i jeśli na swoim dysku przechowujesz ważne dane i informacje to twoja uwaga powinna być wprost proporcjonalna do ważności tych danych.

A: W niektórych systemach uwierzytelnianie jest centralne, oparte o katalog LDAP.
W takim przypadku linki w rodzaju "przypomnij hasło" nic nie dadzą gdyż użytkownik nie przeczyta wiadomości bo zapomniał hasła do własnej poczty. Generalnie hasło do LDAP ustawia/zmienia się tu (ale po uprzednim podaniu starego). Jednak jeśli go zapomniałeś, możesz wykonać następujące czynności (kolejność znacząca):

używać programu keepass
jeśli zapisałeś hasło w Firefox/Thunderbird to je podejrzeć (w wiadomym miejscu)
poprosić administratora by Ci hasło zresetował na nowe

Moja poczta.

Q: Dlaczego mój list nie dotarł do adresata ?

A: Serwer pocztowy nie zostawia nadawcy z tym pytaniem samego. Jeśli dostarczenie listu nie jest możliwe - odsyła go z informacją (zredagowaną w powszechnie używanym języku) o przyczynie tego stanu.
Ustalić ją może samodzielnie (np. niemożliwość określenia maszyny która prowadzi tę skrzynkę lub połączenia się z tym hostem).
Lub zostać o niej poinformowanym przez serwer hostujący konto adresata (np. brak takiej skrzynki na docelowym serwerze lub przekroczenie przez adresata przyznanego mu limitu na jej wielkość). Wówczas informacja będzie zawierała coś w stylu "Remote host said:".

Przykłady najczęstszych komunikatów (w uproszczeniu):

Kod / komunikat	Uproszczona interpretacja
553 sorry, that domain isn't in my list of allowed rcpthosts	Nadałeś do urzędu w Krakowie list dla osoby mieszkającej w Poznaniu. Sory, ale nam za to nie płacą i to nie nasz rejon. (ten komunikat często ujrzysz gdy błędnie wypełnisz pole "serwer poczty wychodzacej SMTP" w swoim programie pocztowym; bo zakładam że świadomie nie zamierzasz spamować przez czyjś serwer)
550 sorry, no mailbox here by that name	W naszym rejonie taki nie mieszka lub się wyprowadził. (ten komunikat często ujrzysz gdy będziesz wpisywać e-mail w pośpiechu)
550 User over quota	Listonosz nie miał gdzie wcisnąć nawet awiza bo ten Pan nie wybiera ze skrzyki. (ten komunikat często ujrzysz pisząc do osoby która ma zaznaczone w swoim programie pocztowym "pozostawiaj listy na serwerze")
552 message size exceeds the limit	Takich ciężarów to u nas listonosze nie noszą (może nadaj pocztą kurierską ?). (ten komunikat często ujrzysz zapominając, że poczta elektroniczna NIE służy do przesyłania zawartości CD-ROM'ów)
451 Blocked - see http://www.spamcop.net/bl.shtml?xxx.xxx.xxx.xxx (lub podobny url zwykle zawierający ciąg "spam" lub "rbl")	W ostatnim czasie pozwoliłeś sobie zdenerwować Ministerstwo Łączności nieakceptowalym zachowaniem. (Przyczyną odrzucenia listu jest fakt że w ostatnim czasie poprzez serwer pocztowy nadawcy miała miejsce masowa wysyłka spamu i trafił on do tzw. RBL'a [Runtime Blocking List]. Nadawca powinien zgłosić problem administratorowi swojego serwera pocztowego. Jeśli to twój list do odbiorcy został z podobnym komunikatem odbity, zawiadomić należy mnie :-))
451 bad reverse DNS	Odpowiedź na pytanie: Gdzie mieszka Jan Kowalski = Marszałkowska 1 Odpowiedź na pytanie: Kto mieszka na Marszałkowskiej 1 <> Jan Kowalski Wniosek: Jan Kowalski to gangster z dwoma dowodami i nie należy w ogóle z nim rozmawiać. (Przyczyną odrzucenia listu jest fakt że administrator serwera nadawczego zapomniał dokonać wpisu odwrotnego tzw. REV DNS. Nadawca powinien zgłosić problem administratorowi swojego serwera pocztowego. Jeśli to twój list do odbiorcy został z podobnym komunikatem odbity, zawiadomić należy mnie :-))

Naturalnie w zależności od sytuacji oraz systemów obsługujących pocztę, komunikatów może być więcej i innej treści. KAŻDY administrator poprosi o dostarczenie szczegółowej wiadomości która wróciła ze WSZYSTKIMI jej elementami. Inaczej nie wyjaśni przyczyny.

Q: Dlaczego list nadawcy nie dotarł do mnie ?

A: Najprawdopodobniej siedzi u nadawcy w folderze "Skrzynka nadawcza". Jeśli jednak faktycznie ją opuścił to serwer pocztowy nadawcy odesłał mu informację o przyczynie. Sytuację tę opisuje punkt poprzedni i jak powyżej zwrócony komunikat niezbędny będzie do ustalenia przyczyny.

Q: Dlaczego tematy nadchodzących listów rozpoczynają się od słowa [SPAM] ?

A: Gdy opracowywano technologię poczty elektronicznej jej twórcy nie przewidzieli, że tak szybko zostanie nadużyta przez nieodpowiedzialnych użytkowników internetu. Gdy przesyłanie niechcianej poczty stało się poważnym problemem, usługodawcy zmuszeni zostali do ochrony swoich klientów przed skutkami tych działań. Jednym z podstawowych sposobów jest oznaczanie niechcianej poczty w sposób dający odbiorcy możliwość klasyfikacji nadchodzącej korespondencji.
Utworzenie w programie pocztowym reguły w rodzaju:

(warunek) JEŻELI: Tytuł zawiera [SPAM]

(akcja) WTEDY: Przenieś wiadomość do folderu Śmietnik

i połączenie z funkcją "Opróżniaj śmietnik przy zamykaniu programu"; daje Użytkownikowi podstawową możliwość w miarę normalnej pracy z pocztą elektroniczną.

Q: Czy nie można po prostu tej niechcianej poczty nie dostarczać do skrzynek ?

A: W czasach chorego rozumienia prawa zdarzały się składane przez spamerów sądowe pozwy przeciw administratorom serwerów pocztowych. Motywowano je (sic!) "ograniczaniem wolności słowa".
Przyjął się zatem zwyczaj pozostawiania adresatowi decyzji o losie przesyłki. Zasadniczo zgodne jest to z zasadą że listonosz nie ma prawa zaniechać dostarczenia listu kierując się własną oceną przydatności przesyłki. Może natomiast puścić adresatowi oko mówiąc: "Tak między nami to jest wezwanie z WKU. Czy mam wrzucić do skrzynki awizo z adnotacją o zamkniętych drzwiach ?"
Większość programów pocztowych w definicji reguł proponuje również akcję "Usuń z serwera bez pobierania" którą można przypisać wiadomościom spełniającym wiadomy warunek. Funkcja szczególnie przydatna w przypadku korzystania z internetu przez łącze dodzwanialne gdzie opłata zależy od czasu połączenia.

Q: Dlaczego spam jest zły ?

A: Tutaj odpowiedziano na to dość rzeczowo i obszernie.

Q: Nie wpisuję swojego adresu na pornograficznych stronach, nie zapisuję się na listy wysyłkowe a mimo tego na 100 wiadomości 70 to spam. Skąd się to bierze ?

A: Z kilku źródeł:

Twój adres mają w książkach adresowych nie tylko osoby odpowiedzialne lecz również użytkownicy o niskiej "kulturze informatycznej". Uruchamiane na ich komputerach wirusy jako pierwszą czynność podejmują wysłanie zawartości takiej książki na serwer spamerski a następnie rozesłanie się do znalezionych w niej odbiorców
Twój adres podany jest na stronie www. Sieciowe roboty skanują internet wyłuskując ciągi znaków następujące po znaczniku mailto: (czyli właśnie adresy e-mail'owe) i gromadzą je w bazach danych. Następnie bazy wykorzystywane są do masowej wysyłki lub/i odsprzedawane do tego celu zainteresowanym

Q: Dostałem informację, że wysłałem wirusa. Czy powinienem natychmiast wyłączyć komputer i dzwonić po informatyka ?

A: Wspomniane wyżej wirusy najczęściej nie rozsyłają się z adresem ofiary w polu From: (zbyt łatwo zablokować masową wysyłkę z jednego konta) lecz wstawiają w to pole adresy znalezione w jej książce. Ponieważ twój również się tam znajdował to do Ciebie trafia zwrotna informacja o rozsyłaniu wirusów. Naturalnie wyjaśnienie to nie jest powodem by czuć się całkowicie bezpiecznie. Pracujesz (prawdopodobnie) w systemie M$ Windows więc NIE jesteś bezpieczny, program antywirusowy powinien nie tylko być zainstalowany lecz także używany a jego definicje regularnie aktualizowane.

Q: List od znajomego też został naznaczony przedrostkiem [SPAM]. Dlaczego, skoro to mój znajomy ?

A: Gdzie drwa rąbią tam wióry lecą. Znajomy mógł popełnić jeden z błędów takich jak: zredagowanie listu w html, zamieszczenie linku do obrazka znajdującego się na zdalnym serwerze, podanie zbyt wielu adresatów jednocześnie, wpisanie tytułu SAMYMI DUŻYMI LITERAMI, etc.
... lub po prostu użyć słów które zwykle zawiera niechciana korespondencja (np. make money).

Q: List ze spamem nie został naznaczony przedrostkiem [SPAM]. Dlaczego, skoro go zawierał ?

A: Spamerzy też się uczą (i są inteligentni). Wpisanie słowa w.i.a.g.r.a spowoduje, że filtr nie wychwyci a potencjalny odbiorca i tak będzie wiedział o jaką rewelację chodzi. Nikt nie twierdzi, że walka administratorów ze spamerami jest dla tych pierwszych prosta i łatwa.

Q: No to dobrze... Jak zatem to działa że administratorzy implementują antyspamowe rozwiązania ?

A: Specjalny "engine" analizuje przechodzącą wiadomość pod bardzo różnymi aspektami i porównuje z bazą powszechnie stosowanych praktyk. Za każde "przewinienie" daje wiadomości ileś punktów i w zależności od tego ile wiadomość ich "nazbiera" podejmowana jest decyzja o jej "naznaczeniu". Raport otrzymany przez odbiorcę uzasadnia decyzję dość konkretnie np.
Za "enlarge your penis" w temacie: x punktów
[...]
Za "take some viagra" w treści: y punktów
Za serwer nadawczy dial-up: z punktów
Razem wiadomość "uzbierała": n punktów
Ilość wymagana do uznania za spam: n-1 punktów
Decyzja: Wiadomość "naznaczono"

Q: W otrzymanym spamie znalazł się link z informacją, iż należy go kliknąć by wypisać się z listy wysyłkowej. Kliknąć ?

A: Nieszczęśliwy pomysł. Spamerska baza prócz takich danych jak email czy nazwisko adresata ma także pole charakteryzujące "rokowania" takiego adresu (status). Klikając potwierdzasz, że:

to "żyjący" adres z którego na codzień ktoś korzysta
czyni to ze zrozumieniem (a w każdym razie posługuje się językiem w którym spam był zredagowany)

Zatem NATYCHMIAST status adresu dostaje kilka punktów więcej i niebawem otrzymasz więcej niechcianych listów.
Ponadto udostępniasz spamerowi takie informacje jak program z którego korzystasz i adres komputera na którym pracujesz (czyli prosisz się o sprawdzenie potencjalnych możliwości włamania na swoją maszynę / do swojej sieci).

Q: Czy moje listy czytane są przez osoby postronne ?

A: Jeśli pytasz czy Mosad regularnie czytuje i cenzuruje twoją korespondencję z narzeczoną to odpowiedź brzmi: Nie; zajęci są szpiegowaniem ważniejszych (z całym szacunkiem) osobistości.
Ale jeśli pytasz czy ktoś zainteresowany MOŻE czytać twoje listy to odpowiedź brzmi: Oczywiście; dowolna osoba dysponująca wiedzą o transporcie poczty może twoje listy czytać bez twojej wiedzy.
Promowana dziś miernota życia wewnętrznego powoduje, że ludzie zamiast odkrywać własne bogactwo "żyją" życiem innych osób czego wyrazem jest popularność produkcji w stylu Big Brother. Możliwość, że znajdą się chętni do lektury również twoich listów jest całkiem prawdopodobna. Jeśli ten brak prywatności jest dla Ciebie dyskomfortem przeczytaj ten dokument i zastosuj się do zawartych w nim instrukcji.

Q: Jak skonfigurować programy pocztowe do odbierania / wysyłania poczty przez ten serwer ?

A: Tak jak na poniższych ilustracjach (naturalnie w pola "adres@email" wpisując własny).

1.) Konfiguracja programu Kurier Mozilla:

Mozilla - poczta przychodząca.

Mozilla - poczta wychodząca.

2.) Konfiguracja programu Outlook Express:

Outlook Express - konfiguracja konta.

Outlook Express - konfiguracja serwera.

Outlook Express - konfiguracja opcji zaawansowanych.

Dodatkowo będziesz musiał zainstalować w programie certyfikat serwera do bezpiecznej komunikacji. Jeśli jesteś zarejestrowanym Użytkownikiem, informacje na temat "jak to zrobić" otrzymasz po kontakcie telefonicznym.

Q: Jakieś kłódeczki mi się pokazują w przeglądarce. Co to są te esesele ?

A: No więc problem polega na tym, że to NIE mogą być "jakieś" kłódeczki tylko bardzo konkretne.
SSL (Secure Sockets Layer) został opracowany w dwóch (podstawowych, bo nie jedynych) celach.
Pierwszy to możliwość weryfikacji, że połączyliśmy się faktycznie z tą maszyną o której myślimy że się połączyliśmy a nie podstawioną która czeka abyśmy podali jakieś swoje dane typu loginy, hasła, PIN'y czy numery kart. Jak klikniesz w kłódeczkę to powinieneś zweryfikować kto, dla kogo i na jaki czas wystawił ten certyfikat. Jeśli w przyszłości spotkasz się z komunikatem w stylu "certyfikat serwera nie przeszedł weryfikacji" powinno to wzbudzić twoje podejrzenie, że połączyłeś się z INNĄ maszyną niż ta której certyfikat masz zapisany w swojej bazie. NIE powinieneś w umieszczone tam okienka wpisywać informacji takich jak wspomniane wyżej. Osoby nie mające tej świadomości wysyłały już w przeszłości hakerom swoje PIN'y do kart ("bo przyszedł e-mail z prośbą by to zrobić i linkiem do strony która miała takie same obrazki jak ta w Citibanku").
Drugi to możliwość przesyłania danych pomiędzy twoim komputerem a zdalnym serwerem w postaci zaszyfrowanej (one rozmawiają ze sobą w języku wymyślonym na potrzeby tego jednego konkretnego połączenia). Dzięki temu jeśli twój czytnik poczty przed ściągnięciem wiadomości wysyła hasło by Cię zautoryzować, to takie hasło nie zostanie przechwycone po drodze celem późniejszego ściągania twojej poczty.

Q: ?

A: .